Việt Nam chủ động ứng phó căng thẳng thương mại: phân tích chiến lược kinh tế - chính trị 2025

Phân tích Chiến lược Ứng phó Kinh tế - Chính trị của Việt Nam trong Bối cảnh Căng thẳng Thương mại

Ngay từ đầu năm 2025, Việt Nam đã thể hiện sự chủ động đáng ghi nhận trong việc ứng phó với các thách thức kinh tế - chính trị tiềm ẩn, thể hiện qua phiên họp Chính phủ ngày 05/02/2025. Thông điệp "chủ động đối thoại – điều chỉnh chính sách – mở rộng hợp tác – bảo vệ lợi ích quốc gia" cho thấy một khung chiến lược đa diện và linh hoạt.

Phân tích các động thái chiến lược:

1. Chính sách Nhượng bộ Hợp lý (Win-Win):

Việc chủ động đưa ra các chính sách nhượng bộ thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ là một động thái ngoại giao kinh tế khôn ngoan. Các biện pháp giảm thuế cho LNG, ô tô và ethanol, cùng với việc tăng cường nhập khẩu nông sản Mỹ, cho thấy sự sẵn sàng của Việt Nam trong việc tìm kiếm điểm cân bằng lợi ích với đối tác thương mại lớn. Điều này không chỉ có thể giúp giảm thiểu nguy cơ leo thang căng thẳng thương mại mà còn tạo tiền đề cho các cuộc đàm phán mang tính xây dựng. Tuy nhiên, cần đánh giá kỹ lưỡng tác động của việc tăng nhập khẩu nông sản Mỹ lên sản xuất trong nước.

2. Tăng cường Kiểm soát Gian lận Xuất xứ (Origin Fraud):

Động thái này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc duy trì tính minh bạch và công bằng trong thương mại quốc tế. Việc siết chặt kiểm soát hàng chuyển tải từ Trung Quốc không chỉ nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại mà còn góp phần bảo vệ uy tín của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đây là một biện pháp tự vệ thương mại chủ động và cần được thực hiện một cách hiệu quả để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến chuỗi cung ứng hợp pháp.

3. Cử Đoàn Đàm phán Cấp cao:

Việc Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dẫn đầu phái đoàn sang Washington vào ngày 06/04/2025 là một bước đi ngoại giao quyết đoán. Việc chuẩn bị "gói giải pháp song phương" cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần xây dựng của Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề song phương. Thành công của phái đoàn này sẽ có ý nghĩa then chốt trong việc hạ nhiệt căng thẳng và thiết lập một khuôn khổ quan hệ kinh tế ổn định hơn.

4. Thiện chí Chiến lược:

Các động thái như cho phép Starlink hoạt động, cam kết bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và không thao túng tiền tệ, cùng với việc tăng mua hàng quốc phòng công nghệ cao từ Mỹ, là những tín hiệu mạnh mẽ về thiện chí chiến lược của Việt Nam. Những hành động này không chỉ nhằm củng cố lòng tin với đối tác Mỹ mà còn cho thấy tầm nhìn dài hạn của Việt Nam trong việc xây dựng mối quan hệ đối tác toàn diện và tin cậy. Việc tăng cường hợp tác quốc phòng cũng có thể mang lại lợi ích về an ninh và công nghệ cho Việt Nam.

5. Dự báo Mức thuế Sau Đàm phán (Theo Ngành):

Bảng dự báo mức thuế sau đàm phán cho thấy một kỳ vọng giảm đáng kể mức thuế trung bình, từ 46% xuống còn khoảng 13-18%. Các biện pháp chiến lược đi kèm với từng ngành hàng cho thấy sự hiểu biết sâu sắc về đặc thù của từng lĩnh vực và nỗ lực gắn kết các cam kết thương mại với các mục tiêu phát triển kinh tế bền vững. Ví dụ, việc cam kết nâng tiêu chuẩn lao động trong ngành dệt may hay tăng cường nội địa hóa trong ngành da giày không chỉ giúp giảm áp lực thuế quan mà còn thúc đẩy sự phát triển chất lượng và bền vững của các ngành này. Tuy nhiên, mức độ thành công của các biện pháp này sẽ phụ thuộc vào quá trình đàm phán chi tiết và khả năng thực thi hiệu quả.

6. Tầm nhìn Chiến lược – Việt Nam Vững vàng trên Bàn cờ Lớn:

Phân tích này nhấn mạnh sự chủ động và bản lĩnh của Việt Nam trong việc ứng phó với các thách thức toàn cầu. Chiến lược đa dạng hóa thị trường, phát triển chuỗi cung ứng nội khối, xây dựng năng lực kinh tế tư nhân và công nghệ lõi, cùng với thể chế linh hoạt và ngoại giao thông minh, là những trụ cột vững chắc cho sự phát triển bền vững của Việt Nam trong dài hạn. Quan điểm "sòng phẳng không có nghĩa là đối đầu" thể hiện một tư duy chiến lược sắc bén, kết hợp giữa việc bảo vệ lợi ích quốc gia và tìm kiếm cơ hội hợp tác.

7. Kết luận Chiến lược:

Hình ảnh "thuế quan là ngọn sóng, tư duy chính trị – chiến lược kinh tế – nội lực công nghệ là con thuyền" là một phép ẩn dụ mạnh mẽ, nhấn mạnh vai trò then chốt của nội lực và tầm nhìn chiến lược trong việc vượt qua các thách thức bên ngoài. Tuy nhiên, kết luận về việc lãnh đạo Việt Nam "PHẢI quyết liệt hơn nữa trong việc tinh giản bộ máy và cách mạng về thể chế" là một khuyến nghị chính sách quan trọng. Việc giải phóng sức dân và tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, chiếm tỷ trọng lớn trong GDP, là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo sự thịnh vượng bền vững của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.

Tổng kết:

Bài phân tích cho thấy Việt Nam đang triển khai một chiến lược ứng phó kinh tế - chính trị đa tầng, chủ động và linh hoạt trước những thách thức tiềm ẩn. Sự kết hợp giữa ngoại giao kinh tế mềm dẻo, các biện pháp tự vệ thương mại có chọn lọc, và các cam kết chiến lược dài hạn cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tầm nhìn xa của các nhà hoạch định chính sách. Tuy nhiên, sự thành công cuối cùng sẽ phụ thuộc vào khả năng thực thi hiệu quả các biện pháp đã đề ra, kết quả của các cuộc đàm phán và đặc biệt là việc thực hiện các cải cách thể chế sâu rộng để giải phóng tiềm năng nội tại của nền kinh tế.